Cahil kimdir, kime denir? Kime göre neye göre cahildir kişi? Bilmeyen midir cahil? Peki ne kadar bilirse kişi cahillikten kurtulur? Her şeyi bilmek mümkün müdür? Her şeyi öğrenmek gerekli midir? Herkesin her şeyi öğrenmesi, bilmesi şart mıdır? Ya okumayı sevmiyorsa kişi, sevmek zorunda mı yoksa?
Herkesin algılaması aynı mıdır? Algısı düşük yaratılmış olan peşinen cahil midir? Cahillik kötüdür. Elbette cahillik savunulamaz. Peki insanı değersizleştiren cahillik nedir? Cahilliğin ölçüsü bilgiyle mi sınırlıdır? İnsana değer katan aklı, zekası, bilgisi midir? İnsanın değeri beyniyle mi sınırlıdır? Kişiyi bilgisine göre derecelendirmek ne derece doğrudur?
Bilgi elbette çok kıymetlidir. Bilgiyi verende alanda kıymetlidir. Kıymetli olmasına kıymetlidir de üstünlük değil şahsi özelliktir. Kişi okumayı sevmiyor veya sevdiği halde okuma imkanı bulamamış veya okumuş ama az okumuş çok okumuş diye ayırarak kişinin sadece bilgisine bakıp değer biçmek ne kadar doğrudur?
Bilgisine göre insana üstünlük derecesi verirsek asgari insanlık vasfını bile gösteremeyen bilgine üstün demek, iyi biri demek, saygı göstermek hakkaniyetli olur mu? Bilgisi çok olup ta insanlıktan nasibini almayan biri, sadece beyni kitap yüklü diye hayatla mücadele etmekten okuyamamış yüreği güzel insandan üstün olabilir mi? Kaldı ki şu üstün, bu üstün, bu değerli, şu değersiz diye kişileri kategorize etmek yanlışların en alası değil midir? İlla bir değer biçecek isek kişinin insanlığı kafi değil midir?
Peki insanlık nedir?
İnsanlık? Yüreği, ruhu bedeninin hakkını veriyor mu? İnsanlığı sadece görüntüsünde kalmayıp hayatına da yansıtıyor mu? Asıl olan budur. Peki insan olmak, kıymetli olmak sadece vicdani vasıflarla mı sınırlıdır? Tabi ki insanı diğer canlılardan ayıran değerli kılan sadece insani vasıflar değildir. Bu sadece insan olarak yaratılmışlığın gerekliliğidir.
O zaman insanı insan yapan, diğer türlerden ayıran, cahil yaftasından kurtaracak değer nedir? Kişinin değeri özünde gizlidir. Özünden kasıt inançları , değerleri, yüreği, sevgisi, kişiliğidir. Kişi ne zamanki özünü bulur yani kendini ve Rabbi’ni bilir işte o zaman cahillikten kurtulup değerini bulur. İşte o zaman asgari insanlığın üstüne çıkmış olur. Harfleri bilmeyen değil hakkı bilmeyendir cahil. Kısacası cahil kendini, Rabbi’ni bilmeyendir. Kıymet kendini bilmek ile kazanılır. İnsanın en temel vazifesi ve ilk önce öğreneceği yegane şey önce Rabbi’ni, kendini ve haddini bilmektir.
Yunus Emre’nin dediği gibi: “İlim ilim bilmektir İlim kendin bilmektir
Sen kendin bilmezsin Ya nice okumaktır”
